A arte do fluxo constante: Kung Fu, semiótica e linguaxe da transformación
O cultivo do Kung Fu, nome que damos ao patrimonio marcial chinés, constitúe, per se, unha manifestación de autorrealización.
Isto é, no propio feito de cultivar a arte da defensa persoal, o practicante experimenta a plenitude na busca permanente dun grao cada vez maior de perfección. Cada movemento, cada esforzo por acadar un nivel maior de destreza, converte a práctica nun camiño introspectivo de crecemento persoal e de motivación intrínseca.
Kung Fu: A busca da excelencia
O termo Kung Fu significa, literalmente, “Esforzo Permanente” ou “Esmero Constante”. Non é unha arte marcial, senón a súa práctica: un algo difícil de definir, que se busca permanentemente.
Neste camiño, a meta do practicante é a autorrealización no propio proceso de perfeccionamento constante.
Por iso, o concepto transcende a acción puramente puxilística.
O monxe que varre as follas na soleira do templo, ou o calígrafo que afina o trazo, ou o músico que persegue a nota perfecta, ou o ferreiro que procura a excelencia moldeando o metal, poden chegar a alcanzar o Kung Fu.
O movemento poético: A semiótica natural
Esta vivencia cara a un perfeccionamento constante-Kung Fu- está intimamente ligada ao profundo coñecemento da natureza.
As artes marciais chinesas incorporaron unha filosofía ideomorfa na que os conceptos e a estratexia proceden directamente do eido natural, integrando a semiótica —linguaxe dos signos e dos símbolos— tanto na dimensión mecánica como psicolóxica da arte marcial.
Esta conexión é evidente na taxonomía técnica: é máis intuitivo e natural nomear unha postura que imita o xeito de montar a cabalo como Paso de cabalo, ou un movemento defensivo e elegante como A garza abre as súas ás, que codificar a técnica con sistemas alfanuméricos, abstractos, máis propios da idiosincrasia científica occidental. A natureza non é só unha metáfora: é o vocabulario consubstancial para construír a memoria neuromuscular.
Isto observámolo no resto de artes marciais asiáticas, como as coreanas e xaponesas, caso do vocábulo Juchum Seogi ou Kiba dachi, en coreano e xaponés respectivamente, referíndose á Posición de cabalo.
O Xing Yi Quan “Puño da Forma e da Intención” é o un bo exemplo de sistema ideomorfo, fundamentando as súas técnicas nos cinco elementos chineses: Madeira, Lume, Terra, Metal e Auga, concepción moi distinta dos catro elementos da filosofía occidental, da antiga Grecia.
Esta estrutura ou esquema puxilísitico constrúese a partir dos mesmos compoñentes que a medicina tradicional chinesa. A arte marcial espella un concepto toaísta común á medicina, ao feng shui e a toda arte ou disciplina tradicional.
Algo que tamén influenciou, por exemplo, a cultura coreana, tal e como podemos ver, por exemplo, na bandeira de Corea do sur, co concepto Tae Guk, o que na China é chamado Tai Ji “Supremos Opostos”, isto é o proceso constante de creación e destrución entre Yin e Yang.
De feito, o Tae Guk esténdese como nome da primeira serie de Poomsae “Formas” do Taekwondo, estando asociado cada un deles a un dos oito Pal gwe, nome coreano dos Ba gua “Oito Mutacións”, representadas graficamente por trigramas. Falamos de Ceo, Terra, Trono, Auga, Montaña, Vento, Lume e Lago.
Precisamente, no patrimonio marcial chinés-Kung Fu- ao igual que o Xing Yi Quan “Puño da Forma e da Intención” está o Ba Gua Zhang “Palama das Oito Mutacións”, sistema ideomorfo completamente fundamentado neste concepto filosófico chinés, reforzando así a afirmación de que a semiótica é un elemento nuclear da idiosincrasia das artes marciais asiáticas: Kung Fu e demais.
Sentimento natural: A fluidez da transformación
Segundo a filosofía chinesa taoísta, a natureza non é inmutable; pola contra, a súa esencia é a transformación continua — fluxo do Tao— e o equilibrio dinámico entre creación e destrución.
A meta do practicante avanzado é adaptarse a esa realidade, o que o leva á procura do Sentimento Natural: fusión entre a mecánica ou fhysis e a mente ou psique, para non resistirse ao cambio, senón fluír co concepto chinés de Wu wei “Acción baleira”.
Nunha situación de emerxencia defensiva non hai tempo para a reflexión: o corpo reacciona por si mesmo. É o estado de resposta talamocortical rápida, no que se transcenden as sensacións e a acción defensiva convértese nunha adaptación instintiva e perfecta á circunstancia, invocando a eficacia e a fluidez do instinto natural.
O Kung Fu é, en última instancia, a disciplina que converte a defensa das persoas nunha arte que celebra a eficacia e a beleza da transformación constante inherente ao universo, en profunda conexión coa medicina tradicional chinesa e coa cosmovisión filosófica taoísta, mesmo, en certo modo, tamén nas escolas budistas de Kung Fu, como a Shaolín.