Becerreá: Ruta de Penamaior e Pena do Pico
O Concello de Becerreá agocha unha ruta de sendeirismo que é moito máis ca un percorrido deportivo: trátase dun paseo entre paisaxes de grande valor ecolóxico e patrimonio cultural. Falamos da Ruta de Penamaior e Pena do Pico, un itinerario circular que funde dous camiños xa existentes, o do Mosteiro e o da Pena do Pico, para ofrecer unha experiencia completa e envolvente.
Esta ruta comeza e finaliza no núcleo urbano da vila, concretamente na Feira Vella de Becerreá, converténdose nun circuíto ideal para quen desexe regresar ao punto de partida sen ter que organizar transporte adicional. Cun percorrido de 20,53 quilómetros, un desnivel acumulado en positivo de 867 metros e unha duración estimada de arredor de 5 horas e 46 minutos, é unha ruta esixente pero accesible para sendeiristas cun nivel medio de preparación física.
Desde o inicio, os camiñantes seguen as marcas que conducen cara ao antigo Mosteiro de Penamaior. A ruta presenta xa nos seus primeiros compases un notable interese natural, xa que ao chegar ao quilómetro 1,78 é preciso desviarse cara á dereita para penetrar nunha pista forestal que convida a mergullarse nun mar de árbores autóctonas. Aquí, o bosque móstrase en todo o seu esplendor: piñeiros, carballos centenarios e robustos castiñeiros acompañan ao camiñante nunha atmosfera fresca e silandeira, especialmente agradable nas estacións intermedias.
O traxecto comeza a ascender desde a zona do Cereixal en dirección á coñecida Escola de Alta Montaña. No seu camiño, o visitante atópase cunha parada obrigada: a Ermida de San Lourenzo. Esta pequena capela, que se ergue sobre unha extensa chaira, foi en tempos o epicentro dunha das romarías máis tradicionais da zona. A día de hoxe, segue sendo un lugar de culto e reflexión, así como un miradoiro privilexiado desde o que se poden contemplar panorámicas impresionantes dos concellos lindeiros de Baralla e Baleira.
Proseguindo pola ruta, o sendeiro leva ao camiñante a atravesar o núcleo de Touzón, desde onde se inicia un descenso por un vieiro que desemboca no Mosteiro de Santa María de Penamaior. Esta edificación relixiosa representa un dos grandes tesouros arquitectónicos da comarca, destacando por ser o único mosteiro galego que estivo baixo a dependencia directa da orde Cistercense francesa. A súa importancia histórica e cultural foi recoñecida oficialmente coa súa declaración como Ben de Interese Cultural (BIC).
Aínda que boa parte do traxecto está debidamente sinalizada con paneis explicativos, hai tramos —especialmente tras deixar Touzón— nos que o camiño se estreita e perde sinalización, polo que é recomendable manter a atención e, se é posible, levar un mapa ou GPS. Desde a parte baixa, a ruta xira de novo á dereita, e pouco despois xa se albisca o perfil do mosteiro entre a vexetación.
A partir do mosteiro, a segunda metade da ruta inicia o seu percorrido por unha pista que cruza prados e terreos abertos en dirección a Vilarín e máis adiante a Liñares. Ao alcanzar aproximadamente o quilómetro 14, o camiñante toma o desvío que leva ao cumio da Pena do Pico, un dos puntos máis altos e emblemáticos do itinerario.
A subida ata este alto é moderada, pero as vistas compensan con fartura o esforzo. No cume agarda unha torre de vixilancia forestal e unha antena, testemuñas mudas da actividade humana nesta zona montañosa. Nos días claros, segundo indican os paneis interpretativos situados no miradoiro, é posible divisar a cidade de Lugo no horizonte, un detalle que engade valor simbólico ao lugar.
Preto do miradoiro, existe unha área recreativa ideal para facer un alto no camiño.
O camiño de volta ofrece unha baixada pronunciada de novo ata a Feira Vella, atravesando o núcleo de Lamas e descendendo pola vertente sur da montaña. Este treito ofrece novas vistas e un cambio de paisaxe, onde os campos abertos dan paso de novo ás zonas arboradas.
Recoméndase facer esta ruta o segundo domingo de agosto, xa que esa data coincide coa celebración no alto da Pena do Pico dunha romaría tradicional que mantén vivas as costumes e expresións culturais máis ancestrais da comarca. Música, comida, encontro e memoria fusiónanse nunha festa campestre que engade un compoñente festivo e colectivo á experiencia.
Para desconectar da rutina, mergullarse na natureza e descubrir recunchos con historia e encanto, a Ruta de Penamaior e Pena do Pico é unha opción inmellorable. A súa combinación de paisaxes, patrimonio e tradición fan dela unha das máis completas e significativas da montaña luguesa.